Meyve fidanlarındaki hastalıkları ve zararlıları doğru bir şekilde tanımlamak ve bunlara uygun müdahalelerde bulunmak, etkin bir meyve bahçesi yönetimi için oldukça önemlidir. Zararlıların ve hastalıkların belirtilerini tanıyarak, erken müdahale edebilir ve meyve ağaçlarınızı koruma altına alabilirsiniz. Bu durum, bahçenizin sağlığı ve verimliliği açısından hayati bir önem taşır.
Bu makalede meyve fidanlarında hastalık ve zararlıların farklı türlerini ayrıntılı açıklamalarıyla birlikte inceleyeceğiz.
Meyve Fidanlarında Hastalıklar ve Zararlılar – Tanımları Ve Çözüm Önerileri
Elma Kabuğu (Venturia Inaequalis)
Elma Ağacı
Tanımı:
Elma kabuğu, elma ağaçlarını etkileyen bir mantar hastalığı olarak karşımıza çıkar. Meyve ve yapraklarda zeytin yeşilinden siyaha kadar değişen lekeler oluşturur. Yapraklar enfeksiyon kaparsa cüceleşir, kıvrılır ve erken dönemde dökülmeye başlar, bu durum da elma ağacının zayıflamasına neden olur. Ayrıca, enfekte meyveler haziran başında deforme olup dökülebilir ve genellikle tüketilmez bir hale gelir.
Nedenleri:
Bu hastalığın nedenlerinden biri, kış aylarında yerdeki ölü elma yapraklarında bulunan mantarların yaşamasıdır. İlkbaharda, rüzgar tarafından büyüyen yapraklara, çiçeklere ve meyvelere taşınan sporlar enfeksiyonları başlatır. Enfeksiyonların devam edebilmesi için birkaç saat nemli bir ortam gereklidir ve enfekte bölgeler daha fazla spor üretebilir.
Çözüm Önerileri:
Elma kabuğuyla mücadelede çeşitli çözümler bulunmaktadır. İlk olarak, kabuklara dayanıklı çeşitleri tercih etmek gerekmektedir. Buna ek olarak ise, ağacın altından düşen yaprakları temizlemek ve mevsim başında kontrol etmek, yaz aylarında kontrolünü daha kolay hale getirir. Püskürtme de bir seçenektir, ancak öncelikle kabuklara dayanıklı çeşitleri tercih etmek ve temizlik önlemlerini almak da etkili olabilir.
Külleme (Erysiphe Betae)
Görüldüğü Meyve Ağacı:
Tüm Meyve Ağaçları
Tanımı:
Bütün meyve ağaçlarını tehdit eden bir mantar hastalığı olan külleme, ağaç yapraklarında beyaz, toz halinde küf olarak karşımıza çıkar.
Nedenleri:
Mantarlar kış mevsimini uykuda geçirirler ve sonrasında ilkbaharda çiçeklerden, yapraklardan ve meyvelerden yayılırlar. Örneğin, armut bu mantarı kışlamasa dahi, yakınlardaki elma ağaçlarından bu enfeksiyonu kapabilir. Enfeksiyon meyvenin kırmızılaşmasına neden olur ve çiçeklenmeden yaklaşık 3 hafta önce veya sonrasında ortaya çıkar.
Çözüm Önerileri:
Bu hastalığın kontrol altına alınabilmesi için ağaçlar ve dalların kalabalık olmayacak bir şekilde dikilmesi ve budanması gerekmektedir. Mantarlı bölgeler ve dalların budanması da önerilir.
Ateş Yanıklığı (Erwinia Amylovora)
Görüldüğü Meyve Ağacı:
Elma ve Armut Ağacı
Tanımı:
Özellikle elma ve armut ağaçlarını tehdit eden ateş yanıklığı, ağaçların dallarını ateşle kavrulmuş gibi hızla karartır ve sarkıtır. Enfekte olmuş dalların tabanındaki kabuk suya batırıldığında koyulaşır, çöker ve kurur. Diğer belirtileri arasında, solmuş sürgünler, yanık görünümlü alanlar, ölü yapraklar veya kabuklar ve yapışkan kehribar sızıntısı yer alır.
Nedenleri:
Ateş yanıklığı bakterileri, önceki sezon ölen doku ile canlı kabuk arasında kışı geçirirler. Sıcak ve yağışlı bahar aylarında, bakteriler çiçekler ve yaralar gibi açıklıklardan ağaca girerler. Yağmur, rüzgar ve budama aletleri de hastalığın diğer bitkilere yayılmasına katkıda bulunabilir. Baharın gelmesiyle birlikte bakteriler kanserli hücrelerden dışarı sızar ve arılar ile birlikte diğer böcekleri de çekerler, böylece hastalık daha fazla yayılmış olur.
Çözüm Önerileri:
Bu hastalığın kontrolünü sağlamak için ilk olarak meyve ağaçlarınızı drenajı zayıf, asidik veya aşırı gübrelenmiş topraklarda yetiştirmemek gerekir. Enfekte olan dalları gördüğünüzde, hasarlı alanın en az 20 cm altından kesilmesi gerekir. Yaz aylarında budama yapılıyorsa, budama aletleri her kesim arasında dezenfekte edilmelidir.
Kahverengi Çürük (Monilinia Fructicola)
Şeftali, Erik, Kiraz, Badem ve Nektarin Ağacı
Tanımı:
Kahverengi çürük, özellikle şeftali, erik, kiraz, badem ve nektarin ağaçlarını tehdit eden bir hastalık olarak öne çıkar. En yaygın belirtileri arasında çürümüş çiçeklenme ve meyvelerde kahverengi veya gri küf bulunur. Enfekte kapan meyveler yenilmez bir hale gelir.
Nedenleri:
Kahverengi çürük hastalığının nedeni, genellikle mantarların oluşturduğu sporlardır. Mantar, enfekte dallar ve meyvelerde kışı geçirir ve ilkbahar-yaz aylarının yağışlı dönemlerinde sporlar salınır. Bu sporlar sert çekirdekli meyve ağacının herhangi bir ıslak yüzeyine konarsa, kısa bir süre içerisinde ağacın tamamına yayılır.
Çözüm Önerileri:
Her zaman için ilk olarak dayanıklı türleri tercih etmek gerekir. İyi bir hava sirkülasyonu sağlamak için düzenli budama yapılmalı ve ağacı aşağıdan sulamak gerekmektedir. Enfeksiyon kapan meyveler direkt çıkarılmalı, kesikler ve yaralar kapatıcı ile kapatılmalıdır.
Hastalığın yayılmasını önlemek için çiçeklerin yeni açıldığı dönemden başlayarak ve büyüme mevsimi boyunca haftalık olarak bakır fungisitleri veya kükürt tozları kullanılabilir. İlaçlama yapıldıktan sonra havanın en az 12 saat boyunca kuru olması önemlidir.
Siyah Düğüm (Dibotryon Morbosum)
Görüldüğü Meyve Ağacı:
Erik ve Kiraz Ağacı
Tanımı:
Bir mantar hastalığı olan siyah düğüm, özellikle erik ve kiraz ağaçlarını tehdit eder. Bu hastalık dallarda ve ağaç gövdelerinde siyah şişmiş safraların oluşmasına neden olur. Ciddi şekilde etkilenen ağaçların yaprakları ve sürgünleri bu safralarla birlikte solgunlaşır ve zaman içerisinde ölürler. Yeşil başlayan bu safralar zamanla siyaha dönebilir ve 20 cm uzunluğuna kadar büyüyebilir, dalın çapının 2-4 katı haline gelebilir.
Nedenleri:
Mantar, dal ve gövdelerdeki safralarda kışı geçirdiği zaman bu hastalık ortaya çıkar. İlkbaharın gelmesiyle birlikte, sporlar açığa çıkar ve daha sonra kanatlar tarafından yaralı dallara veya genç yeşil sürgünlere tanışırlar. Bu hastalık bazen aylarca dış belirti göstermeden büyüyebilir. Olgunlaştıktan sonra mantar ağacın alışılmadık derecede büyük hücreler üretmesine ve safralar oluşturmasına neden olur.
Çözüm Önerileri:
Siyah düğümle mücadelede, enfekte olan dalları, en az 20 cm altında budamak gerekir. Bekletmek veya budamamak hastalığın yayılmasına neden olur. Ancak budanmış dalları yok ettiğinizden emin olmalısınız, aksi takdirde hastalıklı budaklar çıkarıldıktan sonra 4 aya kadar spor üretebilir ve yayılabilir.
Sitospora Kanseri (Leucocytospora Kunzei)
Görüldüğü Meyve Ağacı:
Şeftali, Kayısı, Erik, Nektarin, Kiraz Ağacı
Tanımı:
Sitospora Kanseri, başta şeftali olmak üzere kayısı, erik, nektarin ve kiraz ağaçlarını enfekte edebilen bir hastalıktır. Nisan-Mayıs ayları arasında, enfeksiyonun yakınında sızıntılı, açık kehribar renginden koyu kahverengiye kadar uzanan sakızlar görülebilir. Daha sonra iç kabuk çökmeye başlar ve ikinci yılda bu çöken alan eliptik şekilli bir kansere dönüşür. İlerleyen yıllarda kabuk hasar görür, şekli bozulur ve aşırı siyah mantar büyümesiyle kaplanır.
Nedenleri:
Bu hastalığa Leucostoma kunzei mantarı neden olur, ki sağlıklı dallarda bile bulunabilir. Ancak hastalık, ağacın böcek zararlarına maruz kalması, kar veya buz hasarı, kuraklık veya diğer stres faktörleri nedeniyle ortaya çıkabilir.
Çözüm Önerileri:
Sitospora kanseriyle mücadelede, öncelikle soğuğa dayanıklı çeşitlerin ekilmesi önerilir. Daha sonra uygun budama bakımının yapılması ve aşırı nitrojen uygulamaktan kaçınılması önemlidir. Ayrıca, kahverengi çürüklük ve şeftali ağacı kurdu gibi diğer zararlıları ve hastalıkları da tedavi edip kontrol altında tutmak gerekir, çünkü bunlar ağaç üzerinde stres yaratabilir.
Ağacın strese girmemesi için sağlıklı olduğundan emin olunmalı ve gerekirse uygun önlemler alınmalıdır. Bu sayede Sitospora kanseri gibi hastalıkların etkileri azaltılabilir ve ağaçların sağlığı korunabilir.
Sedir Elma Pası (Gymnosporangium Juniperi-Virginianae Schwein)
Görüldüğü Meyve Ağacı:
Elma Ağacı
Tanımı:
Sedir elma pası, özellikle elma ağaçlarını etkileyen bir hastalıktır. Hastalığın belirtileri yapraklarda kırmızı-siyah lekeler ve alt kısımlarında gözle görülür sporlardır. Bu hastalık, çok duyarlı elma çeşitlerinin yapraklarında ve meyvelerinde ciddi hasara neden olabilir, ancak dayanıklı veya kısmen dayanıklı ağaçlarda genellikle küçük bir sorun olarak kalır.
Nedenleri:
Sedir elma pasının yaşam döngüsünü tamamlamak için iki konakçıya ihtiyacı vardır: bir elma ağacı ve bir doğu kırmızı sedir ağacı. Kışı sedir ağaçlarında safralar halinde geçirir ve ilkbaharda yağan yağmurlarla birlikte sporlarını serbest bırakır. Rüzgarla birlikte bu sporlar yakındaki elma ağaçlarına taşınabilir ve yapraklarda turuncu lekelere neden olabilir. 1-2 ay sonra mantarlar yaprakların alt kısımlarında ve meyvelerin üzerinde büyür. Meyveler nemli olduğunda ve sıcaklık 46 derece F ile 75 derece F arasında olduğunda enfekte olabilir. Yaz aylarında elma ağaçlarından çıkan sporlar, sedir ağaçlarının yapraklarına bulaşabilir.
Çözüm Önerileri:
Sedir elma pasıyla mücadelede ilk olarak, elma ağaçlarının birkaç yüz metre yakınında yakındaki doğu kırmızı sedir ve ardıç ağaçlarını kaldırmak veya elma ağaçlarını yakınlarına dikmemek önemlidir. Ayrıca, hastalıklara dayanıklı çeşitlerin ekilmesi önerilir, örneğin Delicious, Liberty, Nova Easygro, Novamac ve Tydeman gibi çeşitler tercih edilebilir. Ancak duyarlı çeşitler arasında Golden Delicious, Jonathan, Lodi, Prima, Rome, Twenty Ounce ve York bulunur.
Şeftali Yaprağı Kıvırması (Taphrinaceae)
Görüldüğü Meyve Ağacı:
Şeftali ve Nektarin Ağacı
Tanımı:
Şeftali yaprağı kıvırması, genellikle şeftali ve nektarin ağaçlarını etkileyen bir mantar hastalığıdır. Hastalık dinlenme döneminde tedavi edilmezse zamanla yapraklar dökülür ve meyve üretimi önemli ölçüde azalabilir. Ancak endişelenmeyin, çünkü bu hastalık kolaylıkla tedavi edilebilir. Hastalığın belirtileri genellikle ilkbaharda, yapraklar uyku halinden çıktıktan hemen sonra ortaya çıkar. Enfekte olmuş yapraklar kalınlaşabilir, kıvrılabilir, şekli bozulabilir ve rengi kırmızımsı veya morumsu hale gelebilir. Hastalık ilerledikçe yapraklar çatlayabilir, kırılgan hale gelebilir ve sonunda ağaçtan düşebilir.
Nedenleri:
Şeftali yaprağı kıvırması, yaprakları enfekte eden ve şeklinin bozulmasına neden olan Taphrina deformans mantarından kaynaklanır.
Çözüm Önerileri:
Bu hastalıkla mücadelede çeşitli yöntemler kullanılabilir. Özellikle şunlar önerilir:
1. Budama: Enfekte olmuş yaprakları göründükleri anda budayın ve ağacın etrafındaki alandan uzaklaştırın. Bu, mantarın yayılmasını önlemeye yardımcı olacaktır.
2. Mantar İlaçları: Sonbaharda yaprak dökülmesinden sonra ve ilkbaharda tomurcuklar kırılmadan önce ağaca mantar ilaçları uygulayın. Bakır içeren fungisitler genellikle şeftali yaprağı kıvırılmasına karşı etkilidir.
3. Kültürel Kontroller: Ağacın etrafındaki alanı temiz ve döküntülerden uzak tutun. Baş üstü sulamaktan kaçının, çünkü bu mantarın yayılmasına neden olabilir. Ağacı düzgün bir şekilde budayarak çevresinde iyi hava sirkülasyonu sağlayın.
4. Dayanıklı Çeşitler: Bazı şeftali çeşitleri şeftali yaprağı kıvırmasına karşı dayanıklıdır. Yeni bir şeftali ağacı diktiğinizde, dayanıklı bir çeşit seçmek önemlidir.
5. Organik İlaçlar: Karbonat, sabun ve sudan oluşan bir çözelti veya neem yağı ve sudan oluşan bir çözelti gibi organik ilaçlar da kullanılabilir. Bu ilaçlar fungisitler kadar etkili olmayabilir ancak önleyici tedbir olarak kullanılabilir.
Bu yöntemlerin uygulanması, şeftali yaprağı kıvırmasının kontrol altına alınmasına ve ağaçların sağlığının korunmasına yardımcı olabilir.
Elma Kurtçukları ( Rhagoletis Pomonella)
Görüldüğü Meyve Ağacı:
Elma Ağaçları
Tanımı:
Elma kurtçukları, özellikle elma ağaçlarını etkileyen küçük sineklerdir. Yetişkin sinekler, yaklaşık 1/4 inç uzunluğunda ve sıradan bir karasinekten daha küçüktür. Bu sinekler, meyvenin şeklinin bozulmasına ve çekirdeklerinin çıkmasına neden olurken, dişi sineklerin yumurtalarını bıraktığı deride küçük lekeler oluşur. Larvalar etin içinden tünel açarak meyveyi çürütürler, ancak nadiren görülebilirler.
Nedenleri:
Elma kurtçuklarının aktif olduğu dönem genellikle haziran ortası ile ağustos ortası arasıdır. Bu dönemde yetişkin sinekler, elmaların kabuğunun altına yumurta bırakırlar. Larvalar daha sonra bu yumurtalardan çıkar ve meyvenin içinde zarar yaparlar. Sonbaharda meyve dökülmesiyle birlikte larvalar pupa haline gelir ve kışı toprakta geçirirler. Bahar geldiğinde yeniden yetişkin sineklere dönüşürler ve döngü yeniden başlar.
Çözüm Önerileri:
Elma kurtçuklarıyla mücadele için çeşitli yöntemler kullanılabilir:
1. Düşen Meyveleri Temizleyin: Meyveler düştükten sonra toplayıp yok ederseniz, gelecek yılki zarar potansiyelini azaltabilirsiniz. Ancak, bu düşen elmaları bahçenizde kompostlamayın, çünkü bu, istilayı yakınınızda tutabilir.
2. Meyveleri Koruma: Her bir elmayı plastik bir torbaya koyarak koruyabilirsiniz. Ancak, bu işlem zaman alabilir ve pratik olmayabilir.
3. Yapışkan Tuzaklar: Kırmızı top yapışkan tuzakları asarak dişi elma kurtçuklarını yakalayabilirsiniz. Bu tuzaklar, sineklerin yakalanmasını sağlar ve popülasyonlarını kontrol altında tutabilir.
4. Böcek İlaçları: Eğer yapışkan tuzaklar bazı sinekleri yakalıyorsa, esfenvalerat, karbaril veya spinosad gibi bazı böcek ilaçlarını kullanabilirsiniz. Ancak, bu kimyasal maddelerin kullanımında dikkatli olunmalı ve talimatlara uyulmalıdır.
Bu yöntemlerin kullanılması, elma kurtçuklarının kontrol altına alınmasına ve elma ağaçlarının sağlığının korunmasına yardımcı olabilir.
Batı Kiraz Meyve Sineği (Rhagoletis Cingulata)
Görüldüğü Meyve Ağacı:
Kiraz Ağacı
Tanımı:
Batı Kiraz Meyve Sineği, özellikle tatlı ve ekşi kirazları etkileyen küçük sineklerdir. Yetişkin sinekler, yaklaşık 1/5 inç uzunluğunda ve sıradan bir karasinekten daha küçüktür. Bu sinekler, meyvenin şeklinin bozulmasına ve çekirdeklerinin çıkmasına neden olurken, larvalar kirazların etiyle beslenirler.
Nedenleri:
Bu sinekler genellikle haziran ayı başında bir ay boyunca yerden çıkarlar. Daha sonra kirazların kabuğunun altına yumurta bırakırlar ve yumurtalar çatladığında larvalar kirazın içine girer. Larvalar, pestisitlerin kendilerine ulaşamayacağı bir çukura doğru yuva yaparlar ve kirazın içinde gelişirler. Tamamen geliştiklerinde, kirazın içinden çıkıp yere düşerler. Sonbaharda meyve dökülmesiyle birlikte larvalar pupa haline gelir ve kışı toprakta geçirirler. Bahar geldiğinde yeniden yetişkin sineklere dönüşürler ve döngü yeniden başlar.
Çözüm Önerileri:
Batı Kiraz Meyve Sineği ile mücadele için çeşitli yöntemler kullanılabilir:
1. Tuzaklar: Amonyum-karbonat yemli, yapışkan kaplı sarı paneller, bu sinekleri izlemek için etkili bir yöntem olabilir. Ancak herhangi bir sinek yakalamamanız, onların var olmadığı anlamına gelmez.
2. Yer Örtüleri ve Malçlar: Larvaların toprağa girip pupa olmasını önlemek için ağaçların etrafında yer örtüleri ve malçlar kullanılabilir.
3. Biyo-mücadele: Parazit eşekarısı gibi doğal düşmanlar, kiraz meyve sineğinin larvalarına saldırarak biyolojik bir mücadele sağlayabilir. Ancak bu yöntemler genellikle pek etkili değildir.
4. Böcek İlaçları: Kiraz meyve sineği tehdit altındayken, böcek ilacı kullanmak en etkili kontrol yöntemi olabilir.
Bu yöntemlerin kullanılması, kiraz ağaçlarının sağlığını korumak ve meyve verimini artırmak için önemlidir.
Meyve fidanlarında hastalık ve zararlıları sizler için Semercioğlu Fidancılık ailesi olarak anlattık! Meyve fidanlarıyla alakalı daha fazla bilgi almak için:
- Meyve Bahçesi Kurarken Nelere Dikkat Edilmelidir?
- Meyve Ağaçlarında Budama Nasıl Yapılır?
- Meyve Fidanı Alırken Nelere Dikkat Etmeliyim?
Yukarıdaki blog içeriklerimize göz atabilirsiniz!
Sertifikalı, kaliteli meyve fidanları satın almak için ise bizimle hemen iletişime geçin!
Bizi sosyal medya hesabımızdan takip etmeyi unutmayın!