Ülkemizin birçok yerinde de yetiştirilen kestane ağaçları kışın gözdesi… Kestane yetiştiriciliği, Türkiye ve dünya genelinde hem ekonomik hem de ekolojik öneme sahip bir tarım faaliyetidir. Besin değeri yüksek olan kestane, protein, karbonhidrat ve vitamin açısından oldukça zengindir. Sağladığı besin değeri ve ticari önemiyle kestane, tarımsal çeşitliliği artırırken, ekolojik dengeyi de destekleyen önemli bir tarımsal üründür. Ülkemizde kışın tonlarca unundan reçeline kadar tükettiğimiz, aynı zamanda kerestelerinden mobilya, parke ürettiğimiz kestane ağaçlarını nasıl yetiştireceğinizi öğrenmek ister misiniz? Bu blog yazısında, kestane ağaçlarının ne olduğuna, özelliklerine, dikimine ve nasıl yetiştireceğinize değineceğiz. Gelin kestane ağaçlarına yakından göz atalım!
Kestane Ağacı Nedir
Kestane ağacı, Castanea cinsine ait olan ve genellikle ılıman bölgelerde yetişen bir ağaç türüdür. Gövdesi koyu renkli, beyaz ve pembe renkli çiçekler veren bir ağaç türüdür. Bu ağaçlar, genellikle büyük ve yenilebilir kestane meyveleri ile bilinirler. Kestane ağacı yaklaşık 10 yaşında meyve verir. Kestane, yüksek besin değeri ile bilinir. İçeriğinde bol miktarda karbonhidrat, protein, lif, vitamin ve mineral bulunur. Düşük yağ oranı ve yüksek C vitamini içeriği ile dikkat çeker. Kestane, ayrıca potasyum, fosfor ve magnezyum gibi mineraller açısından da zengindir. Kestane ağacı, sadece meyveleriyle değil, aynı zamanda uzun ömürlü ve dayanıklı kerestesiyle de önemli bir ekonomik değere sahiptir. Kestane ağacı ülkemizin dışında Güney Avrupa’da ve Avrupa’nın orta taraflarında da yetişir. Genellikle Akdeniz iklimi ağaçlarından olduğundan dolayı bu ağaçlar bu bölgelerde yetiştirilir. Türkiye’de ise kestane ağaçları en fazla Karadeniz kıyılarında ve Ege bölgesi başta olmak üzere Akdeniz bölgesinde de yetişmektedir.
Kestane Ağacının Özellikleri
- Kestane ağacının boyu 20-30 m yüksekliğe kadar ulaşmaktadır.
- Büyük, yeşil ve oval yapraklara sahiptir.
- Ağacın gövde kısmı odunsu olup dış çemberi gözeneklerden oluşmaktadır.
- Kestane kabuklu bir şekilde büyür ve besin değeri bakımından oldukça zengindir.
- Dikenli ağaç grupları arasında yer almaktadır.
- Uzun ömürlü olan kestane ağaçları yaklaşık 200-500 yıl yaşayabilmektedirler. 700 yaşını geçen kestane ağaçları da bulunmaktadır.
- Bu ağaçlar 10 yaşında geldiği andan itibaren meyve vermeye başlar.
- Kestane ağacının gövdesinden yapılan keresteler çok sağlam ve uzun ömürlüdür.
- Beyaz ve pembe renkli çiçeklere sahiptir.
- Kestane ağacı ılıman iklimlerde yetişir.
Kestane Ağacı Dikimi
Kestane ağaçları gevşek ve geçirgen yapılı topraklarda en iyi şekilde yetişir. Ağır ve killi topraklarda hastalanma riski yüksektir. Ayrıca, çukur vadilerde kestanelik kurulmamalıdır. Kestane ağaçları için dikim aralığı genellikle 10-12 metre olmalıdır. Aşılı açık kök kestane fidanlarının yaprak dökümü aralık ayının 1. ile 2. haftasından itibaren başlar. Aşılı açık kök kestane fidanları, yaprak dökümünden sonra, bölgelere ve rakıma bağlı olarak Nisan ayının son haftasına kadar dikilebilir. Tüplü fidanlar ise yılın 12 ayı boyunca dikilebilir. Bu sayede, doğru zaman ve yöntemlerle dikim yaparak kestane fidanlarının başarılı bir şekilde büyümesi sağlanabilir. Kestane ağaçlarına normal bir bakım uygulandığında ve dikim aralığına uyulduğunda, ağaçlar 15 metreye kadar yükselebilir. Fide dikilecek çukurlar önceden 40×50 cm derinlikte açılarak hazırlanır ve dikim çukurlarına kompoze gübre eklenir. Gübre çukura atılıp karıştırıldıktan sonra, karışımın üzerine toprak eklenir ve fidanlar dikilir. Bu işlemler, kestane ağaçlarının sağlıklı büyümesi için gereklidir.
Dikim Adımları
- Yeterince derin bir çukur kazın. Delik, yerleşik köklerin katlanmadan içeri girebilmesi için yeterince derin olmalıdır. 40×50 cm derinlikte bir çukur kestane ağaçlarınız için yeterli olacaktır.
- Eski kabuğu bükün. Fideyi kabından dikkatlice çıkarın ve köklere yapışmış eski kestane kabuğunu bulun. Köklere zarar vermeden hafifçe bükmek veya kırmak için parmaklarınızı kullanın.
- Kök topunu deliğe yerleştirin. Fidenin kök topunu deliğin içinde ortalayın. Ağaç sabitlenene ve artık hareket edemeyecek hale gelene kadar deliği bahçe toprağı ve dikim çukurlarına kompoze gübre ekleyerek doldurun.
- Ağacı diktikten sonra toprağı iyice sulayın. Su, toprağın yerleşmesine yardımcı olur ve normalde paketlenmiş yetiştirme ortamı içinde hapsolmuş hava ceplerini giderir.
- Kestane yetiştirme koşulları toprak ve iklim isteklerine göre bölgelerde farklılık gösterebilmektedir. Bakımı iyi olan kestane ağaçları 20-30 metre yüksekliğe kadar çıkabilmektedir.
Kestane Ağacı Nasıl Yetiştirilir?
Toprak: Kestane ağaçları genellikle kayalıklı yamaçlarda veya kumlu topraklarda yetiştirilir. Kestane ağaçları genellikle derin, iyi drenajlı, humusça zengin ve tınlı toprakları tercih eder. Toprağın pH seviyesi 6 ila 7 arasında olmalıdır. İyi drenajlı topraklar köklerin su tutmamasını ve zarar görmesini engellerken, humusça zengin topraklar ağacın besin ihtiyacını karşılar. Bu tür topraklar, kestanenin köklerinin sağlıklı bir şekilde yayılmasına ve gelişmesine imkân tanır. Toprak analizlerinizi iyi yaptırmak ve buna göre toprağın besin eksikliklerini kontrol etmek çok önemlidir. Kestane ağacı kireçli toprakları sevmez. Ağır topraklarda hastalıklara maruz kalma şiddeti artmaktadır. Yamaç araziler kestane bahçeleri için oldukça idealdir. Çukur vadilerde ise kestanelikler kurulmamalıdır.
İklim: Genel olarak ılıman gölgelerde yetişen kestane uygun toprak ve bakım sağlandığında soğuk iklim bölgelerinde de yetişmesi mümkündür. Kestaneler kışın da dayanıklı kalabilirler. Fakat buna rağmen ilkbaharın geç sonbaharın ilk donlarına karşı hassas ağaçlardır. Kestane ağaçlarında kuraklıklardan dolayı meyve buruşması, bozulma ve boş meyve oluşumu görülebilmektedir. Yağış ortalamasının 600 ile 1600 mm olan yerlerde yetişebilir. Çiçek döneminde fazla yağışı sevmeyen ağaçlardır. Bunun sebebi ise yağışın döllenmeyi olumsuz etkilemesidir. Yıllık yağış, sıcaklık ve nem oranlarının takip edilmesi önerilir.
Sulama: Kestane fidanları, özellikle ilk yıllarında düzenli sulamaya ihtiyaç duyarlar. Fidanı haftada bir kez derinlemesine sulamak genellikle yeterlidir. Fakat bu durum bölgenin yağış rejimine, toprak yapısına ve ağacın büyüme durumuna göre değişiklik gösterebilir. Kuraklık dönemlerinde veya dikim sonrası ilk aylarda ise ağaçların 2-3 kez sulanması sağlıklı gelişimleri için önerilebilir.
Budama: Kestane ağaçları genellikle ilkbahar veya yaz aylarında budanır. Kestane ağaçları için en uyumlu budama yöntemi ‘’Doru Dalı Budaması’’dır. Öncelikle, ağacın hastalıklı, kurumuş veya zarar görmüş dalları kesilmelidir. Ayrıca, ağacın iç kısmında kalan ve yeterli ışık almayan dallar da çıkarılmalıdır. Bu, ağacın iç kısımlarının daha iyi havalanmasını sağlayarak hava sirkülasyonunu arttırır. Açısı dar olan dallar kırılmaya yatkın olduğu için 50-70 derecelik açı ile budanmalıdır. Yıllık sürgünler fazla kısaltılmamalıdır. Bunun sebebi sürekli sürgün oluşturmak istediğinden meyve oluşumunu geciktirmektedir. Gereken yerlerde büyümeyi engellemek için uç alma işlemi yeterli olacaktır. Genç ağaçlarda fazla budama yapılmamalı bu bodurluğa sebep olmaktadır. Bu nedenle verim kayıpları yaşanabilmektedir. Bu yüzden, fazla budama yapılmamalı, sadece ihtiyaç durumunda ve dikkatlice yapılmalıdır.
Hasat ve Depolama: Kestane hasadı, sonbaharda gerçekleşir. Meyveler olgunlaşmaya başladığında, genellikle Eylül ve Ekim aylarında hasat edilirler. Hasat, meyvelerin tam olgunlaşma döneminde yapıldığında daha verimli olur. Kabukları çatlamaya ve sararmaya başladığı zaman genellikle olgunlaşmış kabul edilirler. Dış kabuğundaki dikenler sebebi ile sopalar ile dökülerek temizlenebilir. Meyveler dikkatlice elle veya özel aletlerle toplanmalı ve zarar görmeleri önlenmelidir. Toplanan kestaneler bir süreliğine toprağa gömülür ve öyle bekletilir ise daha tatlı bir kestane halini alır. Depolama sırasında ise, meyvelerin serin ve kuru bir ortamda muhafaza edilmesi, bozulmalarını önler.
Sık Sorulan Sorular
Kestane ağacı nasıl yetiştirilir?
Kestane ağacı, ılıman iklimlerde ve nemli, iyi drene olmuş topraklarda yetişir. Fidanlar, ilkbahar veya sonbaharda dikilmeli ve düzenli olarak sulanmalıdır.
Kestane ağacının en yaygın hastalıkları nelerdir?
Kestane ağacının en yaygın hastalıklarından biri kestane kanseridir. Ayrıca kestane gal arısı gibi zararlılar da ağaca zarar verebilir.
Kestane nasıl saklanır?
Kestane, serin ve kuru bir yerde saklanmalı veya dondurularak muhafaza edilmelidir. Bu şekilde tazeliğini uzun süre koruyabilir.
Kestane ağacı hangi türleri içerir?
Kestane ağacının yaygın türleri arasında Avrupa kestanesi, Amerikan kestanesi ve Çin kestanesi bulunur. Türkiye’de ise Anadolu kestanesi yaygındır.
Kestanenin besin değerleri nelerdir?
Kestane, karbonhidrat, protein, lif, vitamin ve mineral açısından zengindir. Düşük yağ oranı ve yüksek C vitamini içeriği ile dikkat çeker.
Bugün Semercioğlu Fidancılık olarak Ayva Ağacı Nerede Yetişir? sorusuna cevap verdik. Daha fazla bilgi için bilgi için bizimle iletişime geçin ve bizi sosyal medya hesaplarımızdan takip etmeyi unutmayın.